De steek van de cultuurbij

Met verbijstering deze open brief van Matthias Schoenaerts gelezen. Een ode aan, maar tegelijkertijd een reactie op een recente biografie over zijn vader.
De pen van Schoenaerts zigzagt vol passie door het leven van zijn vader. Nu eens markeert hij het genie, dan de ziekelijke waanzin, vervolgens het huwelijk van die twee. De ene keer een droomhuwelijk, de andere keer een vechtscheiding.

Het leven van Julien Schoenaerts was blijkbaar een leven van keuzes; keuzes die hij niet altijd kon maken of wilde maken. Kiezen tussen het artistieke of het vaderlijke, het conformisme of het non-conformisme, tussen leven of niet-leven.

Vaak bleek kiezen zelfs geen optie: het moest zo zijn, of je wilde of niet. Het moet zo zijn… Je associeert onmiddellijk met conformisme, regelneverij, veralgemening, eenheidsworst. Niet in de ogen van Julien: voor hem waren zijn keuzes – bewust of onbewust – net de norm. En daar ging hij voor: 8 minuten stilzwijgend op het podium paraderen om je tekst te herinneren, volledig blauw geschminkt naar de opnames omdat hij vond dat zijn rol blauw uitstraalde,…

De mooiste anekdote is het verhaal van ‘zijn bij’. Een allegorie van de essentie van cultuur (in mijn ogen)

Matthias beschrijft het verhaal van een bij die binnengevlogen kwam tijdens het repeteren van een tekst in Amsterdam. Julien koesterde het beestje, gaf het honing en herhaalde het proces dagenlang: steeds kwam de bij terug. Terug in België probeerde hij het nog een keer en ja hoor: de bij was er weer. Volgens Matthias was zijn vader ervan overtuigd dat het niet “een” bij was, maar “zijn” bij.

Het is net de overtuiging die cultuur nodig heeft: nu en dan de kans en de vrijheid krijgen om je eigen weg in te slaan; als toeschouwer, maar ook als kunstenaar. De kans om “jouw” bij te creëren en die weer in de wereld los te laten. “Jouw” bij een eigen nest laten creëren, wars van het vertrouwde raam.

Deze kille tijden – niet alleen de energie kampt met een nakende blackout, ook de geest dreigt uit te doven –  hebben behoefte aan Julien Schoenaertsen: mensen die hun persoonlijk conformisme absoluut niet als non-conformistisch ervaren en ervoor gaan. Mensen die de kans krijgen om van “hun bij” , “jouw bij” te maken om het conformisme een dikke steek te zetten. Zonder bekommerd te zijn over de opbrengst van de honing…

 

Plaats een reactie